Helemaal uit Oeganda | De maandag van wereldverbeteraar Annemaaike

Toen Annemaaike een aantal jaren geleden tijdens een afstudeerproject in Oeganda navraag deed wat er gedaan word voor de kinderen die niet mee kunnen komen op school, kreeg ze daar eigenlijk geen antwoord op. In Noord-Oeganda bleek het concept ‘leerprobleem’ niet te bestaan en werden de kinderen als dom of lui bestempeld. Inmiddels is ze een van de mede-oprichters en de Uganda Country Director van Backup Uganda, een ontwikkelingsorganisatie die kinderen met leerproblemen in Oeganda ondersteunt. In dit interview vertelt ze alles over haar leven in Oeganda, over haar maandag én haar missie.

Hoe ziet jouw maandag eruit?

Mijn maandag begint eigenlijk altijd met een momentje van orde scheppen in de chaos. Ik kan misschien nog beter zeggen dat mijn maandag onbewust al op zondagavond begint. Dan loopt mijn hoofd langzaam vol met allerlei ideeën en to-do-lijstjes voor de komende week. Ik ben ook precies zo’n type dat van zondag op maandag slecht slaapt, omdat mijn brein al aan de nieuwe week begonnen is. Niet de meest gezonde eigenschap, daar ben ik me van bewust, dus mocht iemand tips hebben…? Wel vind ik het op maandagochtend dan heerlijk om al dat onbewuste gebrainstorm op een rijtje te zetten, liefst met een kop thee op mijn veranda. Meestal probeer ik om eerst een plan voor de week te maken, voor ik ook maar aan iets anders begin. Daarom probeer ik ook om op maandagochtend geen afspraken te plannen, zodat ik echt even goed de tijd heb om overzicht te creëren en op te starten. Wel ben ik óók het type dat op maandag het liefst al het werk van de week gedaan wil hebben. Regelmatig overvalt me het gevoel dat ik nog meer moet kunnen doen, met name op maandag eigenlijk. Daarom probeer ik om 17:00 echt mijn werk aan de kant te leggen, zodat ik bijvoorbeeld wat kan gaan eten met vrienden. Ik ben van nature nogal een perfectionist en ik ben mezelf in het verleden een aantal keer flink tegengekomen. Nu ik me een grote verantwoordelijkheid op de hals heb gehaald, probeer ik heel bewust om me daar niet door te laten opslokken.

Wat voor werk doe je eigenlijk en hoe ben je in Oeganda terecht gekomen?

In 2013 vertrok ik voor het eerst naar Noord-Oeganda voor mijn afstudeeronderzoek. Ik deed onderzoek naar de terugkeer van mensen die als kind ontvoerd waren geweest door de Lord’s Resistance Army, en dan met name naar de factoren die bijdragen aan een succesvolle terugkeer. Hoe lukt het om weer te gaan wonen waar je bent opgegroeid, terwijl je onder dwang een aantal van je eigen familieleden en buren hebt moeten doden? Een onmogelijk dilemma eigenlijk en toch bleken er verschillende initiatieven te zijn die daar hun weg in wisten te vinden. Zo kwam ik ook in contact met organisaties die studiebeurzen aanbieden aan kinderen wiens ouders het schoolgeld niet kunnen betalen. Ik hoorde dat daar voorwaarden aan verbonden zijn, dat een kind wel moet presteren om zo’n beurs te kunnen houden. Toen ik vroeg wat er dan gedaan wordt als een kind niet mee kan komen op school, kreeg ik geen antwoord. Al gauw kwam ik er achter dat het concept ‘leerproblemen’ voor de meeste mensen in Noord-Oeganda compleet onbekend is. Onderwijs is voor iedereen hetzelfde en als je niet goed genoeg presteert, dan word je over het algemeen als dom of lui bestempeld. Na zelf vanaf mijn 19e op een huiswerkbegeleidingsinstituut gewerkt te hebben, had ik er enorm veel moeite mee om te zien dat leerlingen in Oeganda zo makkelijk aan de kant gezet werden.

Nu ben ik ben 1 van de mede-oprichters en de Uganda Country Director van Backup Uganda, een jonge ontwikkelingsorganisatie die kinderen met leerproblemen in Oeganda ondersteunt. Eigenlijk begonnen de voorbereidingen voor het opstarten van onze projecten dus al een aantal jaar geleden, maar in mei 2016 zijn we van start gegaan met een eerste pilotproject in Gulu. De pilot hebben we inmiddels met succes (gelukkig, wat een opluchting!) afgerond en we zijn net aan het nieuwe schooljaar begonnen met een ‘echt’, volledig project. De eerste weken van het schooljaar zijn bijna 1 grote maandag, iedereen zit vol met frisse energie om er een topjaar van te maken.

Wat doe je als mede-oprichter van dit mega interessante project?

Afgezien van de ochtend, zijn eigenlijk geen twee van mijn maandagen hetzelfde. We hebben nog een erg klein team, dus houden we met maar een paar mensen een heleboel ballen in de lucht. Soms bereid ik op maandag een workshop voor docenten voor, soms buig ik me over een social media strategie. Op een andere maandag houd ik me bezig met de financiële administratie of heb ik een begeleidingssessie met een leerling op de planning staan. Aan het einde van de dag begin ik meestal wel vast aan de voorbereiding voor het radioprogramma De Wereld Van BNN. Daar vertel ik elke zaterdagnacht over de leuke, gekke en lastige kanten van het wonen in Oeganda. De maandagen waar ik iets minder dol op ben, zijn de dagen die in het teken staan van fondsenwerving. Dat vind ik écht moeilijk. Grant proposals schrijven bijvoorbeeld is een kunst in mijn ogen, er komen zoveel voorwaarden bij kijken. Daarnaast houd ik er gewoon niet van om om geld te vragen, daar voel ik me zo ongemakkelijk bij. Het liefst zou ik het allemaal op eigen houtje laten voortbestaan, maar dat gaat jammer genoeg niet.

Waardoor laat jij je op maandag graag inspireren?

Maandag is voor mij de ultieme dag om me te realiseren waar ik op dat moment ben en hoe ik daar ben beland. Een organisatie runnen in Oeganda is lang niet altijd makkelijk, zeker als je werkt met een kwestie die zoveel mensen niet kennen. Je loopt tegen verschillen aan qua cultuur, beleid, verantwoordelijkheidsgevoel, noem het maar op. Daar leer ik continu van, maar ik zou liegen als ik zeg dat ik er altijd relaxed onder blijf. Soms moet ik echt even tot tien tellen als ik voor de zoveelste keer te horen krijg dat de docent met wie ik een afspraak had, nét vertrokken is. Het zou dan makkelijk zijn om m’n moed in m’n schoenen te laten zinken, maar juist dan probeer ik me te bedenken waarom ik hier mee begonnen ben en hoe ver we al zijn gekomen. Daarom plan ik op maandagmiddag het liefst een begeleidingssessie met een leerling. Naast de vooruitgang die de kinderen daar uit halen, krijg ik er zelf ontzettend veel energie van. Een leerling voor het eerst van losse letters een correct woord zien maken, doe mij er elke maandag maar eentje!

Hoe ziet jouw maandag er over een jaar uit?

Over een jaar begin ik mijn maandag het liefst op dezelfde manier als nu, maar dan met een groter team. Dat zou namelijk betekenen dat we in het komende jaar gegroeid zijn, en dat is wat ik het aller-, allerliefste wil. Op dit moment draait ons project op 1 school, hopelijk komt daar in het komende jaar tenminste 1 school bij. Daar hebben we alleen wel een aantal professionele, lokale trainers extra voor nodig. Ik vind het heel belangrijk dat deze mensen betaald krijgen voor hun werk, dus qua fondsenwerving is er genoeg werk aan de winkel. Het zou geweldig zijn als we over een jaar al een start hebben gemaakt met een meer sustainable manier om onszelf van fondsen te kunnen voorzien. Ik wil bijvoorbeeld ooit graag een boekwinkel & koffie/lunchzaakje openen in Gulu, waarvan de opbrengst onze projecten voor een deel draaiende kunnen houden.

Hoe ga je dat bereiken?

Ik ben zelf druk bezig met het uitwerken van aantrekkelijke manieren waarop bedrijven kunnen investeren in het werk dat we doen met Backup Uganda. Daarnaast proberen we scholen in Nederland enthousiast te krijgen om op een creatieve manier samen te werken.  Ik vind het belangrijk dat wij als organisatie niet alleen maar ‘ontvanger’ zijn, maar dat een bedrijf of school actief betrokken is bij wat wij in Oeganda doen. Mijn grootste uitdaging voor het komende jaar: om hulp vragen! Eigenwijs als ik ben, doe ik dat nog lang niet vaak genoeg. Toch durf ik steeds meer toe te geven dat er meer dan genoeg dingen zijn waar mijn kracht gewoon niet ligt. Vaak merk ik dan – verrassing ;) – dat er binnen mijn netwerk mensen blijken te zijn die me telkens weer uit de brand willen helpen. Om mijn maandag van volgend jaar te bereiken, ga ik dus in het komende jaar niet meer alles zelf doen, maar proberen om mijn netwerk uit te breiden!

Wat is jouw ultieme maandag tip?

Wees realistisch in wat je gedaan kunt krijgen. Hoe vaak ik niet op mezelf gemopperd heb aan het einde van m’n maandag, omdat ik zó enthousiast was op zondagavond en ik vond dat ik veel meer had kunnen doen. Maandag heeft toch echt hetzelfde aantal uren als de rest van de dagen, en er komen nog 4 werkdagen na. Neem daarom ‘s ochtends eerst even de tijd om te bepalen wat ook echt in je maandag past en wat je de volgende dagen gaat doen. At the end of the day heb ik liever een lijstje van 5 taken echt helemaal af dan dat ik een lijstje met 10 taken voor de helft heb gedaan.

Meer informatie over Annemaaike vind je op haar LinkedIn pagina of op de website van Backup Uganda.